DOMBA KURBAN

Mangle No. 2593, 8 - 14 September 2016

Ku Iwan M. Ridwan

Wanci janari Bah Adnan lilir. Karasa bulu pundukna ngadadak muringkak. Manèhna kakara ingeten kasarèan ti sabada solat isa. Korèjat hudang. Jung nangtung. Rèt ka sakurilingeunana. Gebeg. Hatèna kebek ku kareuwas nènjo kaayaan jadi sepi jempling. Domba anu samèmèh manèhna sarè ramè patingbèrèlè harita taya hiji-hiji acan dina tènda.

“Allohuakbar!” Bah Adnan ngagorowok dina hatèna. Gedig muru ka anakna anu ngaguher hareupeun durukan pareum.

“Hèndi! Hudang! Geuning silaing kalah molor!” Bah Adnan ngageubig-geubig anakna anu masih ngarèngkol.

Hèndi rungah ringeuh kawantu reuwas ngadak-ngadak aya anu ngahudangkeun.

“Aya naon, Bah? Aya naon?” Hèndi burial buncelik.

“Ngadon sarè,”

“Tunduhna teu kuat, Bah. Èta geuning Abah ogè sarè,” Hèndi nungkup bahamna anu heuay. Awakna angger ngagolèr.

“Hudang! Tènjo domba euweuh!”

Hèndi kagèt. Rèt ka jero tènda. Gebeg, manèhna ogè ngarènjag.

“Kalabur domba tèh, Bah!”

“Aya nu ngagubug! Meunggeus ulah ngocoblak waè. Geuwat urang tèangan!” Bah Adnan singkil nèangan batre jeung sapatu bot.

Hèndi anu dibèjaan domba aya nu maling tèh teu kaukur kagètna. Manèhna rikat nuturkeun Bah Adnan. Sarung anu salila sarè mungkus awakna digulungkeun sina meulit kana beuheung. Kuplukna dibebenah.

Bah Adnan ngagedig ka lebah motorna anu parkir handapeun tangkal tangkil. Kusiwel ngaluarkeun koncina. Clè dina motor, diselah sababaraha kali.

“Aduh Abah, kumaha atuh, bèjaan Kang Aay?” Hèndi nyarita satutas aya di hareupeun Bah Adnan, leungeunna mah kadak-kodok kana saku bajuna nènèangan hapè.

“Ulah waka gujrud, hayu urang tèangan sugan acan jauh anu malingna,” tèmbal Bah Adnan bari nyelah motor.

Grung motor tèh hirup satutas sababaraha kali diselah. Mesinna dipanaskeun satengah digaur-gaur. Sorana ngabèrèkbèk, haseupna ngebul. Clè Hèndi diuk tukangeun bapana. Sanggeus ngarasa cukup panas, motor digas. Biur mangprung meulah janari. Hawa tiris anu nyelecep kana tulang kawas anu teu dirasa ku maranèhna. Dina pikiranana domba kudu bisa kapaluruh deui samèmèh beurang. Ceuk pangrasana nu maling tacan jauh ti dinya.

Motor ngalèok ka wètankeun muru jalan jajahan anu brasna ka jalan nu ngajugjug ka dayeuh pangramèna. Sapanjang jalan teu hiji-hiji acan kendaraan anu ngulampreng. Kangaranan jalan pilemburan wanci janari mah arang langka nu ngulayaban.

“Rek tuluy ka Bandung, Bah? Apanan urang tèh teu makè hèlm,” sora Hèndi ngadègdèg nahan hawa tiris.

Bah Adnan teu nèmbalan. Motorna terus mangprung ngajugjug ka tempat anu leuwih tiiseun. Reg eureun, gasik muterkeun deui motorna. Balik arah. Motor tuluy mangprung ka kulonkeun muru ka lembur tempat manèhna miang samèmèhna. Sabot ngaliwat kana tempat panyangcangan domba manèhna ngalieuk, enyaan domba tèh taya hiji-hiji acan, manèhna lain keur ngimpi.

Biur deui motor anu ditumpakanana muru ka jalan anu ngabulungbung. Dina hatèna pinuh ku karisi. Inget ka Jang Aay alona anu nitipkeun domba. Sanajan katalian ku Alo, dina kabuktianana manèhna tèh dunungan mangsa harita mah.

Jang Aay anu itikurih ti leuleutik kiwari geus bisa ngabayuan kulawarga. Dalah lain ukur kulawarga dirina sorangan, dulur-dulur anu jauh kawas Bah Adnan ogè milu kabagèan rezekina. Anu alus tinda diri Jang Aay, manèhna mah ibaratna tara mèrè lauk kanu jadi dulur tèh tapi mèrè useup sangkan bisa ngala lauk. Nya kitu deui ka Bah Adnan, teu ieu dibèrè sapèsèr tina hasil ihtiarna tapi diajak dina ngokolakeun usahana, pikirna sangkan jinek pangasilanana. Sikep kawas kitu tèh pikeun Bah Adnan mah leuwih karasa dihargaanana tinimbang ukur nampa duit pamèrè. Diaubkeun dina usaha Jang Aay pikeun Bah Adnan lir narima kapercayaan. Tapi nya kitu mungguh dodoja, domba anu geus meunang ngumpulkeun pikeun jualeun mangsa mapag Idul Qurban tèh kiwari bet suwung taya hiji-hiji acan. Hatèna kebek ku karupek, kudu kamana maluruhna. Lembur anu sakitu legana tèh apanan rèa jalan anu ngembat ka jauhna.

“Bah, tong tarik teuing ngajalankeun motorna, tiris!” Hèndi norowèco, huntuna noroktok nahan rasa tiris. Mungguh tiris kacida tumpak motor wayah janari. Keur mah eukeur usum halodo harita tèh katambah lalampahan lumayan jauhna.

Bah Adnan ngawaro. Motorna semu ngalaunan. Reg eureun dina jalan sisimpangan. Manèhna tenga-tengo ngènca ngatuhu. Pikiranana ngijir-ngijir lumpatna maling. Lèok motor ngènca, mapay jalan anu leuwih gedè muru ka dayeuhkeun. Di èta jalan mah mobil geus aya anu ngulampreng, najan bari jeung tarik ngajalankeunana, matak paur anu nempo. 

“Rek nèangan ka kota, Bah? Mending urang balik deui waè, tiris!” Hèndi ngarahuh.

“Montong waka putus asa! Nya teu inget ka nu bogana? Teu inget ka Si Jalu anu geus dibeuli ku Dèn Yana!”  Bah Adnan ngadon narikan gas motor anu ditumpakanana, orokaya Hèndi anu diuk di tukang rada ngajengkang mun seug teu rikat muntang mah teu pamohalan ngajengkang.

Teu bisa majar kumaha Hèndi anu jadi anak ukur bisa nuturkeun karep bapana. Sok sanajan awak beuki ngagibrig katirisan, teu garah-geureuh, manèhna nangkod tipepereket. Manèhna ogè inget tadi sore samèmèh meuleum sampeu aya lalaki umur tilu puluh lima taunan meuli domba anu nelah Si Jalu, domba anu diomat-omatan ku Jang Aay ulah dijual kurang ti tilu juta satengah. Pangna kitu cenah Si Jalu mah domba alus. Hèndi ogè sapuk kana pamadegan Jang Aay kapilanceukna. Si Jalu mah tandukna rangkobang, awakna lintuh, buluna beresih tayohna ku nu ngukutna teu welèh dimandian saban poè Jumaah.

Bah Adnan ogè kungsi nyarita ka dirina, mun seug boga duit saharga Si Jalu, rèk dibeuli èta domba tèh. Rèk diingu. Keur bibit. Ari domba bikang mah moal ieuh bangga nèangan najan meuli anakna ogè moal burung boga. Matakna basa Si Jalu dibeuli ku Cep Yana bari jeung teu adu tawar tèh Bah Adnan semu anu beurat hatè. Ari kitu tèa mah teu bisa majar kumaha cenah manèhna ukur katitipan pangjualkeun. Atoh sakuduna mah sabab domba geus aya anu meuli deui. Ari geus dibeuli kitu tèh teu nitah dianteurkeun harita, kawantu geus sorè. Isukna waè cenah sangkan nyalsè. Bah Adnan ogè nyanggupan kana èta pamènta.

“Bah, urang solat heula wè, geus subuh,” ceuk Hèndi sabada ngadèngè adan subuh tina corong masjid sisi jalan.

Reg Bah Adnan ngeureunkeun motorna hareupeun pisan masjid. Sup ka gerbang masjid muru ka tempat parkir motor anu harita mah ukur tèmbong aya motor hiji kawasna mah anu balik ti pasar, sabab tèmbong motorna angkaribung. Sawatara urang jamaah tèmbong arasup ka masjid. Di tempat wudu aya sababaraha urang.

“Bah, arèk sakalian nanyakeun ka nu aya di dieu sugan aya anu kungsi manggihan nu ngangkut domba?” Hèndi nyempetkeun ngagerendeng basa maranèhna rèk abdas.

Bah Adnan ukur gideug. Biwirna tèmbong kunyem laju ngumbah leungeunna ngamimitian abdas. Tarapti pisan kawas anu keur ngararasakeun celecepna cai wudu kana babagian anggahota badan anu dikumbah.

Nènjo bapana teu ngomong naon-naon tèh, Hèndi ngamimitian abdas. Nuturkeun asup ka jero masjid laju sarolat fajar anu dituluykeun ku solat subuh berjamaah. Geus rèrès solat duanana gura-giru nèangan deui laratan domba anu kiwari teuing di mana.

Mèh saban jalan di suklak-sikluk dayeuh dijugjug ku Bah Adnan. Sakapeung eureun di warung sisi jalan natanyakeun manggihan nu mawa domba ngaliwat ka dinya atawa henteu, sugan jeung sugan aya bèja jeung tangara. Tapi welèh domba tèh taya laratan.

“Bah, ieu Kang Aay nelepon!” Hèndi bari diboncèng tèh ngamang-ngamang hènpun.

“Tong waka diangkat!” ukur sakitu anu kedal tina baham Bah Adnan.

Jep Hèndi cicing. Hènpun anu keur disada tèh diasupkeun deui kana saku bajuna. Sakedapan hènpun tèh jempling. Tapi teu lila kadèngè deui ringtone-na disada. Hèndi ngodok deui hènpunna, brèh dina layar LCD-na ngaran Kang Aay.

“Bah,…”

“Antep,”

Hèndi cicing deui. Telepon sababraha kali di sada. Antukna Bah Adnan muterkeun motorna seja mulang ka tempat panyangcangan domba. Dina pikirna sagala rupana bakal disanghareupan ku dirina. Moal ieuh lumpat tina kanyataan dirina anu geus talèdor ngadon sarè mangsa nungguan domba. Bet ku anèh keur dirina ogè tara-tara ti sasari peuting harita mah tunduhna mani nataku. Hèndi kitu deui satutas Bah Adnan amitan rèk sarè tèh kalah milu ngaguher. Kawas anu geus ilapat rèk aya kapapaitan bet les poho kana kawajiban. Mun mah biasana tugur tèh aplusan, Bah Adnan anu sarè ti heula, ninggang di tengah peuting dirina anu cindekul. Tapi harita mah Hèndi bet ngadak-ngadak teu bisa ngusir jurig tunduh.

Bah Adnan ngajalankeun motorna teu pati tarik sabab geus rèa kendaraan anu ngalalar wanci isuk-isuk mah. Sanajan kitu teu burung tepi ka tempat dirina ngadadagangkeun domba qurban. Barang jog ka tempat, gebeg Bah Adnan reuwas, kitu deui Hèndi. Di èta tempat jalma ngagimbung ngariung domba anu tingbèrèlè. Jang Aay tèmbong aya dina riungan èta jalma.  

Mang Adnan nyampeurkeun nelek-nelek anu keur ngajaranteng bari kawas aya nu dipadungdengkeun. Brèh ketènjo aya Cèp Yana anu meuli Si Jalu, gigireunana pulisi sababaraha urang nyanghareupan tilu urang jalma anu leungeunna ditalikung katukang. Bah Adnan kebek ku karupek. Manèhna hèlok ku kaayaan. Manèhna ngajanteng kawas arca mun teu dibageakeun ku Jang Aay mah kawasna bakal ngajanteng salila-lila.

“Jang…” ukur sakitu-kituna anu kedal tina baham Bah Adnan basa Jang Aay nyampeurkeun.

“Keun waè Mang, da  geus salamet sarèrea ogè ayeuna mah, sukur Mamang salamet ogè,” Jang Aay surti kana eusi hatè Bah Adnan.

“Janten kumaha ieu tèh, Kang?” Hèndi anu ti tatadi ngembang kadu milu mairan. Manèhna ogè teu èlèh heraneunana.

“Tuh, nu malingna geus kapanggih. Aya milik kènèh urang sarèrèa. Mobil anu dipakè malingna tikurusuk ka sawah. Parengan Pa Ejang badè dines nyubuh, nya ku anjeunna dibaladah,”

“Pa Enjang pulisi?” Bah Adnan mastikeun.

“Leres, Mang,”

“Pami itu Cèp Yana ogè aya di dieu?” Bah Adnan nanya deui.

“Kersaning Alloh, Mang. Tikurusukna kolbak tèh ngagiwar nyingkahan mobil Kang Yana, atuh ngiring kadieu. Horeng Si Jalu tèh geus dibeuli ku anjeunna, nya?” Jang Aay panjang lebar. Bah Adnan jeung Hèndi mah tiba olohok.

Panglawungan 13. Hapit, 1437 H