Mangle, No. 2578 - 19 - 25 Mei 2016
Ku Iwan M. Ridwan
Jam sapuluh
peuting budak can waé reup. Curukna anu lentik téh nunjuk waé ka lawang panto
kamar bari ti cameuh-cameuh. Halisna kaluhur neuteup kuring nu geus katerapan
jurig tunduh. Kawasna mah ngajak kaluar ti kamar sabab apal bapana keur anteng
nyanghareupan laptop di tengah imah.
“Bobo atuh,
geulis. Tos wengi,” kuring nangkeup budak laju digolérkeun dina bantal gambar kartun.
“Gajjah!
Gajjah!” pokna tipepereket.
“Enjing deui
gajah mah. Ieu saé tah, méméng,” kuring nunjuk kana bantal anu
biasa dipaké saré ku manéhna.
“Enghhh…
Gajjah! Gajjah!” Pokna bari ngoréjat
deui.
Korondang ka
tungtung ranjang. Pasti niatna mah hayang nyampeurkeun bapana. Sukuna miheulaan
turun. Leungeunna muntang pageuh kana sepré. Kituna téh teu weléh nyalukan
gajah. Satutas nyaba ka kebon binatang budak téh bet inget waé kana gajah.
Meureun pédah dituduhkeun ku
bapana basa anjog ka hareupeun kandang gajah.
“Gajah, Nis,”
ceuk bapana harita.
“Jah,” ceuk budak.
“Ga, jah,”
kuring merenahkeun kekecapanana.
“Gajjah,” pokna
bari seuri. Panonna mah mencerong kana awak éta sato.
Capétang budak téh sasat karék umur tilu welas bulan.
Leungeunna ti bentik-bentik nunjuk gajah nu keur nyaratu. Salaki ngaluarkeun kaméra
laju sélfi hareupeun gajah. Pikeun sababaraha kali mah kaméra téh jeprat-jeprét tayohna maké timer bari diteundeun dina tripod.
Potrét hareupeun
kandang gajah téh diédit dihadé-hadé. Warnana dikandelan. Cahayana ditaékeun.
Geus témbong pantes laju dijieun wallpaper
laptop jeung hénpun. Méh
saban waktu katémbong ku Unis. Ditunjuk bari disebut-sebut ngaranna. Bentes
nakeranan. Atoheun kacida mun seug nongkrong hareupeun laptop bapana bari nempoan potrét sélfi di kebon binatang téh. Seuri ti cengir-cengir mun seug
potrét nu katénjona hareupeun gajah.
Ti saprak
harita anak kuring remen gegeroan nyebut gajah unggal hayang nempo sasatoan
dina laptop atawa hénpun téh. Sautak-saéutik téh gajah jeung gajah, sanajan ditémbongkeun
potrét uncal atawa kasuwari ogé. Kawasna mah kecap gajah gampang nerapna keur manéhna
mah. Teu boga hurup vokal sejen lain ti “a” anu kacida gampangna dikedalkeun ku
budak pantar manéhna.
“Bapbap, tah
Unis turun!” Kuring satengah ngagorowok. Bapbap téh kecap anu kaluar tina biwir
budak basa hiji mangsa ngageroan nu jadi bapana, ari nyebut ka kuring mah Mam-mam.
“Gajjah!
Gajjah!” Unis masih norowélang,
“Geura bobo,
bageur!” Salaki nyampeurkeun kana panto kamar. Melangeun budak labuh tina
ranjang kawasna mah. Ari kitu téa mah ranjang téh teu pati jangkung nu matak budak
bisa turun sorangan ogé.
Bari mélétét katénjo
salaki ngaregeyeng mangku budak. Celepot dicium. Budak nu dipangku téh angger
nuduh-nuduh waé ka luar kamar bari nyebutkeun gajah. Awakna tidoyong-doyng hayang
kaluar kamar.
“Gajahna atos bobo, Unis gé bobo, nya. Jung sareng Mam-mam,” salaki nangkeup budak bari
dibawa hanjat deui kana ranjang.
“Pépéndé atuh,
tos wengi ieu téh, Bapbap seueur kénéh éditeun,” salaki ngagerendeng.
“Alimeun, Bap.
Siga anu teu tunduh puguh,” kuring némbalan, panon mah reup peureum.
“Gajjah!”
“Itu hoyong énggal dicétak saurna,” salaki
ngedengkeun budak gigireun kuring.
Diécagkeun ku salaki téh budak
ngerenying bari angger nyebutkeun gajah. Léos bapana budak ngadon ceurik.
“Bap atuh ieu
kumaha geuning nangis?” kuring cengkat. Diuk bari mangku budak.
Najan tunduh gé budak dibawa turun tina ranjang. Kaluar
ti kamar nyampeurkeun salaki. Jen nangtung tukangeun salaki anu keur
nyanghareupan photoshop dina layar
komputerna. Ébréh potrét Cép Adit jeung Neng Ica keur
silih sangkéh bari galumbira.
Dibebenah ku salaki kawas ngabebenah potrét
sélfi hareupeun gajah.
“Gajjah,” Unis
nunjuk kana layar laptop.
“Sanés, éta mah
kang Adit nuju pra-wedding. Teu
kéngéng ngawagel Bapbap nuju damel,” kuring mapalérkeun.
“Dina hénpun wé
atuh, Mam. Tuh tos pinuh meureun batréna ayeuna mah,” salaki nunjuk ku gadona.
Kuring ngojéngkang
bari ngéngklék budak nyampeurkeun hénpun salaki nu keur dicas gigireun tipi. Dibawa
ngaléngkah téh budak kawas nu mugen. Awakna doyong balas ku hayang nénjo layar
komputer nu keur disanghareupan bapana. Biwirna teu cicing nyebut-nyebut gajah.
“Ieu gajahna di
dieu, bageur,”
Kuring nyabut charger tina terminal. Hénpuna dilésotkeun
tina kabel charger. Bray layar hénpun
dihurungkeun. Ditémbongkeun poto sélfi hareupeun gajah. Manéhna ngabeureukeuteuk
bari nyebutkeun gajah. Sababaraha kali kituna téh. Pamustunganana mah keukeuh
hayang nyampeurkeun ka bapana. Kawasna mah hayang nempo gajah dina laptop.
“Gajjah!
Bapbap!” Pokna nunjuk ka bapana.
Kuring
ngupah-ngapeh deui. Ngabébénjokeun sangkan manéhna teu ngaganggu bapana.
Ngahaja dibawa ka dapur maksud mah néangan cakcak. Biasana sok céplak niru-niru
sora cakcak saban dituduhkeun kana lalangit tempat cakcak remen narémbongan.
Dipapatahan ku bapana kitu téa mah. Mun mah bapana nu niru-niru sora cakcak téh
létah sisi kéncana anu ngaluarkeun sora téh, ari budak mah sakujur létahna céplak
dikenyot-kenyotkeun tepi ka ngaluarkeun sora. Budak téh resep pisan kana
sasatoan. Tong boro sasatoan lucu anu dipikaresep ku ilaharna barudak, cakcak,
sireum jeung ucing gé manéhna mah kawas anu hayang nyoo. Lamun pareng diuk dina
ubin kawénéhan aya sireum ngarayap, curukna anu bentik téh tutunjuk bari
seuseurian. Geuwat disingkahkeun kanyahoan ku bapana mah majar bisi nyoco.
Saban ngadéngé
sora cakcak, ribut tanggah kana lalangit atawa témbok nu adek jeung lalangit.
Curuk anu bentik leutik téh tilempeng-lempeng nunjukeun kana cakcak nu
ngadaplok dina témbok. Seuri bari jeung teu weléh ngabagi teuteup, boh ka
indung boh ka bapa kawas anu nunjukkeun manéhna manggihan sato. Nu leuwih lucu
mun seug manéhna ngadéngé sora manuk bogana tatangga, saban disada teu weléh
seuri bari jeung teu puguh teuteup. Ukur mencrong beungeut kuring atawa bapana
anu anteb téh, lantaran manukna teu katémbong. Manéhna kawas anu keur
ngababayang bangsa sato kumaha ari anu kadéngéna kawas kitu.
Ucing minangka
sato anu ku manéhna remen dicabak mah. Ucing liar éta ogé. Anu beresih
tangtuna. Ari anu kotor mah jajauheun dicabak, deukeut ogé kuring tara
ngijinan, komo bapana mah. sakalieun aya ucing hanjat kana téras gé budak sok
riweuh tutunjuk bari nyebut-nyebut “méméng” najan can pati béntés nyebutna.
Mangsa
munggaran diajak ka kebon binatang budak téh atoh kacida. Nu mimiti dideugdeug kandang
méong congkok. Manéhna rungah-ringeuh sabab ku bapana dituduhkeun kana éta sato
anu harita keur saré dina dahan luhur tangkal.
“Sieun ah, Bap,
hayu urang ningal nu sanés,” kuring harita ngajak buru-buru ngajauh tina
kandang méong congkok. Sebér haté téh niténan sasatoan anu sok ngerekeb kitu téh.
Sieun.
Anjog ka hareupeun
kandang maung, salaki nunjukeun ngaran-ngaran éta sato. Cenah nu éta mah
harimau sumatra, nu itu mah singa afrika. Deui-deui haté kuring sebér ningali
sato galak téh, ari budak mah rungah-ringeuh deui waé, kawasna mah sarua
rarasaanana jeung nu jadi indung. Teu hayang lila-lila hareupeun kandang singa,
kuring geuwat ngajak salaki anu harita keur jeprat-jeprét motrét sato jeung
pengunjung.
“Hayu, Bap
urang ningali manuk!” kuring ngajak salaki bari miheulaan. Salaki nuturkeun bari ngéker-ngéker
kaméra.
Kandang uncal
jeung domba diliwatan. Salaki weléh nodongkeun mata lensa kamérana. Duka teuing
geus sabaraha puluh jeprétan. Budak dina aisan tutunjuk kana saban sato nu
diliwatan. Minangka ménta dipotrét téh basa anjog ka kandang kasuwari. Budak dipangku
dipangku, dipotrét ku salaki. Budak imut kuring seuri. Foto téh alus ari dijeprétkeun
ku ahlina mah. Enya salaki kuring téh fotografer anu geus lumayan boga
pangalaman, tepi ka ngalaman motrét di Labuan Bajo, Balitung, Raja Ampat jeung
sajabana, acan téh ka luar negri.
“Tah, Mam, ieu
nu namina surili. Tuh, Nis, tingal!” Salaki ngadeukeutan hiji kandang anu semu
canéom. Sepi.
“Éy, monyét,
Bap, surili téh?” kuring nyampeurkeun.
“Monyét has
Jawa Barat. Kasép nya. Éraan Surili mah. Ukur hiji-hijina di dieu téh. Tos
ampir punah ieu téh, Mam,” salaki ngadadarkeun. Kuring mah tiba
unggut-unggutan.
Suku ngaléngkah
deui nuturkeun jalan. Jog ka hareupeun gajah. Budak curinghak. Kawasna pikeun
anu munggaran manéhna nénjo sato atawa mahluk anu sakitu gedéna. Pulas abu-abu
semu coklat. Pulas nu teu ilahar aya dina hiji barang. Dina huluna ngagapuy
tulalé. Ceuli anu rubak téh kawas nu teu bisa cicing. Budak tutunjuk kawas anu
natanyakeun éta sato.
“Gajah, Nis,”
“Jah!” ceuk manéhna.
“Ga, jah!”
kuring merenahkeun kekecapanana.
“Gajjah!” pokna
bari seuri.
“Foto heula,
Nis!”
Salaki bebenah
masang tripod anu ti tadi
digagandong. Suku tripod dijégangkeun.
Mountingna dilaan laju diterapkeun kana dadasar kaméra. Satutas kaméra masang
dina tripod, gasik manéhna
nyampeurkeun ka kuring anu keur ngéngklék budak.
“Tahan, tiga, dua, satu!” cekrék, sora kaméra
disada.
“Tiga, dua, satu,” cekrék deui sora kaméra
nuturkeun sora salaki anu ngitung counting
down.
Aya kana limana
hasil potrét hareupeun gajah téh. Diilikan hiji-hiji. Horeng anu sélfi téh
kuring jeung salaki, budak mah anteng nénjo gajah anu keur tonggoy nyatu.
“Geura bobo,
tos tabuh sabelas,” sora salaki nyeuleungkeung ti tengah imah.
Kuring teu némbalan,
sieun budak kagareuwahkeun. Geus mimiti peureum budak téh. Nyangkéré bari ngeukeuweuk
hénpun némbongkeun poto sélfi hareupeun gajah. Hénpun lalaunan dicokot tina
leungeunna. Koréjat manéhna beunta.
“Gajjah,” pokna.
Kuring ngusapan
deui awakna. Hénpun diantep dina tangkeupan budak. Reup deui peureum. Tina lawang
kamar salaki ngelol, kawasna mah geus bérés digawéna. Salaki ngadeukeutan
budak. Katémbongeun hénpuna keur ditangkeup. Lalaunan pisan ngaleupaskeun hénpun
tina leungeuna. Tadina mah dihulag sabab budak bisi hudang deui. Tapi meureun
geus tibra mana kitu ogé hénpun téh bisa dicokot. Teu langsung saré salaki téh,
tapi ngadon mukaan hénpun. Teu lila ujug-ujug ngorejat.
“Innalillahi,
Mam,” pokna kawas anu reuwas kacida.
Awak kuring ngadak—ngadak
ngadégdég. Ratug tutunggulan nyaksian salaki sarupa itu. Inggis aya baraya nu
tilar dunya.
“Aya naon, Bap?
Aya nu pupus?”
“Tingali ieu,
Mam!” Salaki ngasongkeun hénpun.
Bréh dina layar
hénpun akun instagram Pa Wali. Salaki nitah maca ka kuring. Gemet pisan kuring
maca postingan Pa Wali.
"Barusan kabar masuk. Gajah yang tadi
pagi ditengok yang bernama Yani mati jam 18-an ;(," kitu unina
postingan anu diwewegan ku potrét anjeunna nuju nginuman gajah.
Teu karasa
cipanon kuring ngaberebey maseuhan pipi, kitu deui salaki kawas anu neureuy
catang bobo. Celengok kuring jeung salaki méh-méhan bareng nyieum budak.
Sungkawa
keur pangeusi derentén
Bandung,
12 Mei 2016