KATUMBIRI PASOSORÈ

Carita Pondok Iwan M. Ridwan

Hujan tèh geus raat deui. Ukur ngabaseuhan taneuh dayeuh nu geus lantip ku tèmbok jeung aspal. Cileuncang teu kungsi nyangkrung. Saharita laas. Malidkeun gegedoh jalan kana susukan handapeun trotoar. Panonpoè beunta deui tayohna can wancina surup. Langit bèngras marahmay. Mèga bodas titinggal hujan sakedapan pisan. Di jero kamar kontrakan kuring anteng ngajajanteng hareupeun eunteung satangtung. Ngaca aya sajamna. Samalah mèmèh jung tèh rèt deui, rèt deui kana eunteung. Inggis aya nu kurang dina ieu diri. Inggis aya nu matak èra atawa pikaèraeun manèhna. Sahenteuna nu rèk ditepungan tèh sasatna anyar pinanggih. Buuk disisir rapih. Ngadadak makè baju kamèja. Salur warna biru dongker. Henteu ari dikajerokeun kawas anu ngantor mah, bubuhan makè calana jeans. Pulas hideung karesep kuring.

Ku dangdan bener mah kuring tèh teu gorèng-gorèng teuing geuning. Malah asa deukeut-deukeut ka beungeut Ben Joshua. Enya. Kuring gè boga karang dina pipi kènca deukeut kana tungtung biwir. Badis manèhna. Potongan buuk ogè mèh-mèhan satipeu. Padahal da teu ngahajakeun hayang nyaruwaan èta artis sinètron. Enya mirip pisan dialak-ilik dina eunteung tèh. Keun baè ukur ceuk pangrasa ogè. Nya rèk ku saha deui atuh diri tèh dipuji ari lain ku sorangan mah. Baheula remen dipuji tèh ku indung bubuhan masih kènèh saimah. Ari ayeuna mah pan kuring ngumbara demi ngaronjatkeun ajèn diri. Hirup sorangan jauh ti kulawarga demi cita-cita. Sakola di paguron luhur tepi ka boga gelar sarjana. Geus laksana èta cita-cita tèh. Samalah geus boga pacabakan anu matuh di salah sahiji pernerbit. Kuring jadi ilustrator buku-buku bacaeun barudak. Puguh kuliah tèh jurusan desain visual da ti keur leutik resep gagambaran. Horèng karesep tèh jadi cukang lantaran datangna milik rejeki. Teu mènta duit ka kolot ayeuna mah. Sagala pangabutuh bisa kacumponan ku sorangan. Samalah bisa ngiriman unggal bulan. Geus kabeuli motor anu CC-na saratus lima puluh ogè. Kawasna mah geus cukup ngahirupan kulawarga leuleutikan mah. Ngan nya kitu tèa tepi ka kiwari kuring masih kènèh lalagasan.  

Saban mulang ka lembur remen nu natanyakeun iraha rèk ngiringkeun. Babasaan kolot baheula ngiringkeun tèh. Jajaka anu geus ngiringkeun nyi mojang leumpang dina galengan sawah hartina geus deukeut-deukeut ka laki-rabi. Geus jinek ka saha-sahana. Kolot-kolotna pada-pada geus doa. Kecap ngiringkeun tèh jero pisan hartina harita mah, tapi kiwari bèda deui. Nyi mojang tèh bèda kahayangna. Teu hayangeun diiringkeun ti tukang atawa ditungtun ti hareup. Diuk gigireun bari tumpang kaki dina jero wahon kitu kapalayna. Teu kungsi kapanasan ku panon poè atawa kakotoran ku leutak taneuh titincakan. Karingetna teu kungsi ngeclak. Awakna teu welèh meleber seungit parfum.

Lain teu hayang geuwat-geuwat rapalan.  Kabandungan ku sorangan rumah tangga di kota mah teu cukup ku duit saèutik. Hajat nu kungsi kaalaman ku Si Rangga ogè tepi ka mèakeun mangratus juta, sabab hajatna di gedung. Lamun teu di gedung nya di hotèl. Hajat di imah mah èra ngondang babaturan majar tèh. Bisi pada ngaromongkeun. Satutasna rumah tangga pan kudu langsung boga imah. Acan deui mobilna. Dahar pakèna anu lain bantrak-bantrakeun. Samalah sakapeung mah kudu dahar di rumah makan, cafè atawa rèstoran. Pakansi jeung jalan-jalan. Waragad makè up mah can kaasup. Kitu nu kabandungan dina kahirupan Si Rangga satutas kawin jeung urang kota.

Horèng wanoja urang kota mah dangdan tèh geus jadi kabutuhan primer. Lamun teu kitu beungeutna bakal siga anu hudang gering atawa hudang ngajuru. Pias bari jeung bintitan. Halis ukur lalambaran. Mun teu dipinsil tèh kawasna moal aya anu wanieun iinditan. Komo satutas kiwari ibur mojang geulis anu ngahaleuangkeun tembang solawatan mah, mèh-mèhan saban nonoman tèh nurutan dangdosanana. Bajuna, tiungna, calana jeung sapatuna. Geus puguh ari make up-na mah ceuk tadi gè geus jadi kabutuh nu utama. Damisna teu welèh euceuy ku blush on, mèh-mèhan mapakan lipstick dina lambeyna. Kacamata buleud nyangked dina pangambung demèsna mapaèsan socana. Padahal Nèng Biduan Solawatan mah socana semu sipit, nu matak kacasocana buleud sangkan tiasa nyaimbangan kaayaan  socana. Tèrang paèlmuan make up korektif mana kitu ogè. Pami soca sipit kacasocana kedah buleud. Ari  anu buleud socana mah pantesna nganggo kacamata lonjong.

“Nèangan calon tèh urang lembur wè atuh, da urang mah urang lembur. Kudu nurub cupu. Urang lembur ka urang lembur deui. Urang kota jeung urang kota deui. Mahal biaya hirup di kota mah, keun wè sina ku urang kota deui,” Ema sasauran basa kuring balaka ngeunaan kahirupan di kota.

“Nyaèta Ma, urang lembur ogè tos di kota ayeuna mah. Malihan urang lembur sareng urang kota tèh taya bèntenna,” kuring nèmbalan.

“Enya atuh lamun kitu mah tèangan wè nu solèh,” saur Ema deui

“Solèhah panginten, Ma,” pok tèh

“Tah èta,” Ema gumujeng. “Ema mah ukur rèk ngadungakeun wè jeung urang mana waè ogè, nu penting mah hidep bisa hirup rumah tangga dina kaayaan runtut raut sauyunan. Bagja di dunya salamet di ahèrat. Teu kurang itu-ieu. Rumasa Ema mah teu bisa nyenangkeun hidep,” sambungna.

Sok dumadak ngalimba upami Ema tos nyarios kitu tèh. Rumasa kuring ogè tacan bisa nyugemakèun indung. Saèutikna ku hiji hal anu bisa mawa katingtriman kana batinna. Rumah tangga. Nilik kana umur apanan geus ampir nyedek ka opat puluh, sedeng hirup masih lalagasan waè. Majar tèh bujang lapuk. Nu matak sok kasindir lamun aya nu nyetèl lagu ‘Hayang Kawin’ tèh.

*

Jenny. Wanoh tèh dina media sosial. Ngaran akunna Jenny Angle. Bèrèhan manèhna mah. Tina sakitu puluh wanoja anu dikontak ngaliwatan messenger,  ukur manèhna anu ngabales.

“Potona saè,” ceuk kuring basa mimiti chatting. Singget kuring mah. Tara ngucapkeun salam heula. Tara basa-basi ka saban anu dikontak dina messenger tèh. Èta meureun nu ngalantarankeun tara aya anu ngabales tèh. Dianggapna jalma  purunyus anu teu adab teu tatakrama. Jenny mah harita dikitukeun tèh ngabales.

“Like atuh saè mah,”

Hiji kalimah anu matak bungangang hatè kuring. Kapanasaran mimiti sumarambah dina sakujur awak. Panon beuki mencerong kana layar hapè. Leungeun mingkin pageuh ngeukeuweuk èta tèknologi anu bisa sagala rupa. Hatè mah nya kitu tèa dumadak silih tabeuh jeung jajantung. Dag-dig-dugna mani nyesek kana bayah. Puguh nu diajak chatting tèh hadè rupa. Atra dina saban potrèt anu di-upload-na.  Kawasna mah ngahaja meunang fotografer. Tematik sagala. Monokrom, fashion, samalah fine-art. Siga foto modèl. Kuring yakin lain meunang ngaropèa tina aplikasi dina hapè. Copèlna ogè diropèa dina photoshop. Kawasna motrètna ogè makè mirrorless, karasa dina kualitas warnana leuwih kentel.

Sok anteng lamun geus nitènan potrèt wanoja anu anyar dipiwanoh dina media sosial tèh. Sok ditelek-telek kawas anu rèk nyieun panalungtikan ilmiah bahasa visual. Tina jejerna. Warnana. Samalah tepi ka poseu nu dipotrètna. Nya kitu pisan kuring nitènan potrèt Jenny. Imeut nakèranan. Matak pogot jeung matak panasaran.

C­hatting tèh jadi ngulon-ngètan. Sagala diobrolkeun. Samalah tepi ka boga nomer whatsapp-na. Tapi ditanya naon gawèna mah ukur nyebutkeun freelance. Gawèna dina poè-poè weekend. Saptu-Minggu. Kungsi tetelepèk ngeunaan sajumlahing potrètna, naha manèhna tèh foto model? Matak kurang percaya puguh gè meunang jawaban ti manèhna anu majar ukur potrèt reresepan. Sok popotoan jeung baturna. Bet pamohalan hasil jeprètan anu aralus kitu ukur dijieun ku dirina jeung baturna anu pajar pilakadar hobi.

“Kopdar, yu,” papeupeuting Jenny nga-whatsapp.

Sontak kuring cenghar deui, padahal harita tèh geus karasa tunduh sabab kakara balik gawè jam sapuluh peuting. Kitu puguh ogè pagawèan tèh, kalan-kalan mah tepi ka mondok moèk di tempat gawè.

“Hayu, hayu,” kuring geuwat ngabales.

Kopdar tèh babasaan barudak jaman kiwari keur nyebutkeun papanggihan. Èta ogè aya anu nyebutkeun nge-date. Tapi geus kaliwat jamanna. Nya kitu geuning barudak di saban jamanna tèh teu welèh boga ciri has basa jeung adabna. Dina jaman anu modèren kiwari tèh rèa hal anu anyar, kaasup dina basa anu dipakè sapopoè. Samèmèhna mah teu kabèjakeun aya nu nyebutkeun kecap kopdar.  Samalah kiwari mah merul ting pucunghul kecap-kecap anyar kawas woles, mager, curcol, baper, otewe jeung sajabana tèh. Basa mah terus maju sanajan tacan bisa kaharti ku sakumna jalma anu hirup kumbuh di sabudeureunana. Enya kawas kekecapan anu bieu pan anu ngartina tèh samet barudak dina jamanna wè, kaom milenial tèa. Samèmèhna deui disebut kids jaman now atawa barudak alay, meureun baheula mah disebutna abègè tèa.

**

Mapagkeun tèh di jalan lebah gapura anu di luhurna aya patung manuk galudra. Cicing sisieunana sakumaha pamènta Jenny. Mondah puguhan rèk dipapagkeun ka imahna tèh. Èra pokna mah. Padahal da kuring mah moal ngèra-ngèra. Atawa meureun anu èra tèh manèhna pèdah dipapagkeun ku lalaki pantar kuring anu geus umuran, pan manèhna mah kakara dua puluh taunan. Lebah dinya mah kuring ogè poèkeun sabab can wanoh jeung jinisna.

Teu lila kurunyung Jenny ti jalan jero gang. Sidik nu nyampeurkeun tèh manèhna. Panon kuring moal kapalingan sanajan salila ieu ukur wawanohan dina media sosial. Buukna anu semu beureum ngarumbay tepi ka puhu leungeunna. Dibeulah tengah. Rarayna atra ayeuna mah lain ukur dina potrèt digital-na. Irungna bangir. Panonna lir talaga nu dipasieup kekembangan. Papakèanana anu rada bèda tèh. Leuwih basajan. Lain pakèan anu ilaharna masieup dirina dina potrèt facebook jeung instagram. Makè kaos bodas, handapna calana semu logor model kulot pulas gading ririakan. Dandananana ukur wedak jeung lip gloss. Tapi matak nyari jeung leuwih manis.

“Jenny?” kuring miheulaan nyambat.

“Hèy, Aa. Tos lami?” cenah ngaaakeun. Nanya sotèh tamba wè meureun pan manèhna ogè nyaho kuring geus aya kana saparapat jamna ngalelengkur di èta tempat. Sajolna ka dinya tèh kuring langsung ngibèran. Manèhna nitah ngadagoan.

“Nembè,” tèmbal kuring bari ngadongkang nyokot hèlm anu ngagantung handapeun stang motor.

Dikitukeun tèh manèhna nyeuleukeuteuk. Seuri anu matak gantung dèngèeun. Kituna tèh bari gap nampanan hèlm anu diasongkeun ku kuring. Rap dipakè. Teu lila leungeunna muntang kana tak-tak kuring.

“Tahan nya, A,” pokna.

Jung manèhna nangtung. Suku katuhuna nincak stèp tukang tuluy ngalèngkahkeun suku kèncana. Gèk diuk dina jok tukangeung kuring. Teu talangkè kuring naèkeun standar motor, tuluy mesinna dihirupan. Lampu sèn dihurungkeun sabab rèk meuntas ka kulonkeun. Manèhna rikat ngulang-ngulang leungeun katuhuna nandakeun nitah ngerèm ka saban kendaraan anu ngalalar ti tebèh kulon.

Jalan ngembat ka kulonkeun. Balawirina patalimarga mirig kaayaan hatè kuring anu keur bungangang. Panon poè beuki ngulon tapi langit mingkin cangra. Di tebèh kalèr tèmbong katumbiri kuwung-kuwung jajap wanci pasosorè, nilemkeun bangbaluh hatè. Cahaya bagja geus mimiti hibar tina tungtung handeuleum anu salila ieu rèhè combrèk. Sakeudeung deui bakal karanggeum pageuh ku diri kuring.

“A, itu katumbiri. Èndah, nya?” Jenny miheulaan nyarita.

“Muhun. Tapi salira langkung èndah,” pok tèh saceplakna. Jeletot manèhna nyiwit kana cangkèng kuring. Ciwit anu bakal jadi ubar kasono. Rarayna anu lemes tèh tèmbong beureum, atra dina kaca spion anu ngahaja dilelebah ka dirina.

Kuring jeung manèhna mangprung dina pagaliwotana kaèndahan anu cikènèh maluguran ti alak paul. Sumebar dina pabinihan kabagja. Layung hurung lir warnaning tresna, sumirat di antara dua hatè anu kakara wakca. Naha urang baris silih pikacinta atawa ieu hatè bakal terus nganogèncang?

P13 – Campaka,  Oktober 2018

dicutat tina buku antologi carpon P-13 "Keretas Bodas"  citakan I taun 2019

SENDAL CAPIT DINA PIGURA

Ku Iwan M. Ridwan

(Galura, Minggu Ka V Januari 2019) 

Teu dikumbah-kumbah acan sendal capit tèh naplok jero pigura. Dina kotak pasagi dua katilu jeungkal. Rapet kana dadasar pigura sabab ngahaja dielèm. Ditutup makè kaca hèrang. Ngadaplok dina tèmbok jero pangkeng kobong. Diteuteup anteb bari nyangsaya. Talajak Si Asèp Rahman dikitu-kitu. Bet matak wirang diri. Sangkan jadi bukti majar tèh. Padahal mah lain sendal kuring wungkul anu rajèt lebah keuneung jeung  indung suku tèh, anu sèjèn ogè teu jauh bèda.

“Èh, pan anu manèh mah sendalna ogè maskot,” omong Si Asèp harita basa ngasongkeun sendal kuring anu anyar dipiguraan.

“Èra atuh Sèp, dikitu-kitu teuing mah, saruwa jeung ngabolèkèrkeun kèrod salawè,” tèmbal tèh semu kesel. Sendal capit anu diasongkeun dina pigura tèh dikèpèskeun.

“Èh, ulah sok kitu. Justru ieu tèh sendal capit anu kawentar saalam dunya. Sendal capit Bèbèn Saèfulloh anu jadi saksi perjuangan nanjeurkeun Agama Alloh,” Si Asèp mani pertèngtang. Siga nu enya pinter cumarita ninggang giliran diajar khutbah mah sakitu aga-eugeuna. Geumpeur pok-pokanana tèh.

“Ceuk tadi ogè lain sendal kuring hungkul anu bisa jadi saksi mah.”

“Yeuh, Bèn, tingali èta suku, manèh anu pangripuhna, tepi ka baloboran getih,” Si Asèp tutunjuk kana suku kuring.

“Enya pan batur mah aralus sendalna, jadi teu babari gugus.”

“Tah geuning apal pangna kuring miguraan ieu sendal tèh, sugan jadi prasasti,” pokna bari tuluy ngagantungkeun èta sendal anu geus dipiguraan dina paku tèmbok kobong.

“Ulah dina paku èta atuh, paranti ngagantungkeun kopèah,” kuring nyarèk.

“Kopèah mah dipakè lain digantungkeun,” Si Asèp noyod. Rap pigura sendal tèh diteundeun dina paku tèmbok. Kojèngkang   ka luar, kituna tèh bari semu gumasèp.

Ditinggalkeun ku Si Asèp kuring maksakeun hayang hudang. Nyanda. Puguh gè ssa kesel dua poè ngaringkuk waè tèh. Ceuk pangrasa mah suku tèh da teu kukumaha. Der ieu malah dibaguded. Cenah bisi impèksi ceuk tim kasèhatan anu ngaping abringan mah. Tuluy ngumbah suku kuring ku cihaneut. Atuh rada ngerenyed. Komo waktu diusapan ku kapas anu geus dibaseuhan cai alkohol mah bet karasa nyayautanana. Hadèna wè diupah-apèh ku Ang Fudin.  Teu asa-asa kuring mah ka Ang Fudin tèh. Asa ka lanceuk sorangan. Keur mah umurna karèk tilu puluh taunan, katambah nyaahna ka kuring jeung ka barudak anu diwurukanana tèh kawas ka adi-adina sorangan.

Èta salah sahiji margalantaran kuring daèk milu aksi tèh, Ang Fudin. Kètang lamun euweuh Ang Fudin kuring ogè pasti milu kangaranan sakobong milu kabèh, piraku kuring cicing. Palangsiang ngadon mabur mah batur arindit, pan niatna ogè hadè, piraku teuing milih jalan sorangan anu can karuhan aya ganjaranana. Istigosah tuluy solat Jumaah di Monas tèh kaasup amal solèh bari didadasaran ku ngabela Agama, ngabèla Al-Quran. Komo ieu di Monumen Nasional. Enya Monas. Tempat anu gedè ajèn sajarahna. Bet matak panasaran. Saumur nyunyuhun sirah can kungsi nyaksian Monas ti kadeukeutan. Kungsi ari dina tipi mah. Panasaran kacida puguh. Cenah Monas tèh gedurna sumanget perjuang para pahlawan. Silokana emas kawas seuneu keur ngabebela, luyu kana gedurna sumanget bangsa Indonesia anu merjuangkeun kamerdèkaan. Nu matak basa nguping Mama cumarios gaduh paneja miang ka Monas seja aub dina aksi Bèla Islam tèh, kuring atoh kacida. Gesat-gesut hayang milu sabab Mama ogè ngawidian ka saha waè anu hayang milu.  

Kuring atoh lain dikira. Rèk nganjang ka Ibu Kota bari niatna ibadah. Jihad. Mèla Al-Quran sakumaha kasauran Mama. “Sing inget, Alloh subhanahu wa ta’ala parantos ngadawuh, pasualan bangsa katut sèkèsèlèr mah tos takdir Anjeunna. Ulah dipikangèwa. Kitu deui pasualan bèda Agama. Pidawuh Alloh kènèh, lakum dinukum walyadin, pèk Agama maranèh keur maranèh, Agama kuring nya keur kuring. Atuh Alloh subhanahu wa ta’ala teu maksa sakumna manusa kudu asup Islam. la iqroha fiddin, taya paksaan dina ngagem Agama Islam. Hartina urang kudu hurmat kana perbèdaan boh Agama boh sèkèsèlèr. Anu jadi pasualan mah upama salah saurang manusa geus ngaliwatan watès wangen. Anu teu sakuduna dilakonan, der dipilampah. Atawa ngalakonan hiji perkara lain dina tempatna. Tapi omat urang ulah boga rasa cua ka hiji jalma. Cua kana talajak atawa sikep anu gorèng, pèk. Samalah lamun kawasa mah pèk robah kagorèngan tèh ku bebeneran. Ulah nènjo saha-sahana. Kasalahan kudu angger salah, bebeneran nya kudu angger bener. Ari salah jeung bener tèh ceuk saha? Nya ceuk Agama ari urang mah. Èta nu jadi tetekon kahirupan,” saur Mama dina biantarana wengian samèmèh miang.

Ari ka lèbah dinyana mah kuring ukur unggut-unggutan. Tacan kataèkan. Ngaji ogè karèk samet parukunan bagbagan ibadah. Ari anu keur disanghareupan mah meureun bagbagan muamalah anu leuwih jauh. Boa-boa bab aqidah atawa nanjeurkeun amar ma’ruf nahyi mungkar. Duka tèh teuing naon kitabna tacan kataèkan. Keur saukuran santri atah kawas kuring mah ngagugu kanu jadi guru ogè muga-muga jadi hiji kasolèhan.

“Lian ti èta, urang bakal ngalakonan istigosah. Urang ngadunga babarengan pikeun kasalamètan nagara urang tina pangrongrong anu teu dipiharep. Anu bisa ngabuburak beungkeutan nagara. Keun, sagala rupana urang pasrahkeun ka Nu Kagungan Alam, Alloh subhanahu wa ta’ala. Indit tèh ulah aya beungbeurat dina hatè, ulah aya rasa kapaksa dumèh nu jadi guru marilu. Pèk waè upama di antara hidep aya anu moal milu mah, ulah maksakeun. Kangaranan jihad fisabilillah ogè teu kudu sarèrèa indit. Kudu aya anu ngawurukan ngaji, ngajaga lembur, kudu aya ngariksa kulawarga sèjèn anu teu kataklip ku parèntah. Komo ieu ukur sawates nèmbongkeun sikep urang ka Alloh, yèn urang teu ngantep kana kajadian anu ngarendahkeun ayat suci,” saur Mama neraskeun biantarana.

Ngeleketey hatè tèh ngadangu cariosan Mama sapertos kitu. Ku bumèlana kana Agama sanaos tos sepuh, teu èlèh sumanget ku nu aranom. Sontak harita nu araya talakbir sababaraha kali tepi asa inggeng sapangeusi kobong. Sabada dipungkas mah Mama amitan. Omat-omatan kudu ngajaga kasèhatan. Sing cukup istirahat sabab isukna bakal nyorang lalampahan anu sakitu panjangna bari laleumpang.

Leumpang. Hiji kaputusan anu dicindekkeun ku Mama satutas nampi iber teu aya kendaraan anu daèk naèkkeun rombongan. Nampi iber kitu tèh Mama mah nyanggem tos sèèpeun angkutan wè meureun. Nya ti harita sarèrèa sapuk pikeun leumpang. Sumanget dina hatè pikeun miang ka dayeuh beuki ngabèbèla. Ceuk paribasana rèk tepi rèk moal nu penting bisa miang. Top badak top maung tèh lain babasaan. Apanan harita tèh keur meumeujeuhna usum ngijih, ceuk beja anu sumebar mah rèa jalan anu rempag, lamping urug, lembur carem balukar caah dèngdèng. Ari jalan anu kudu diliwatan apan teu welèh didodoho ku èta sajumlahing musibah. Boa-boa kabulusan di jalan. Palangsiang kaurugan lamping atawa palid kabawa caah. Palias teuing.

Kahariwang tèh teu tinekanan. Dina kanyataanana mah horèng matak bagja. Leumpang pangratus-ratus kilo tèh kawas anu indit bari ulin. Teu ieuh ngarasa capè. Teu sugan ngarasa hayang balik deui. Di sapanjang jalan anu ngembat tèh ngajajar dahareun jeung inumeun. Maranehna lain keur daragang. Èstuning sakumna anu dijagragkeun sapapanjang jalan di saban lemburna ancokeuneun kuring sabatur-batur. Nu natawarkeunana ogè ibu-ibu bari dipapaèsan keclak cimata. Teu bèda jeung indung ka anakna. Saban anjog ka hiji wewengkon saban jalma ngabagèakeun. Masjid-masjid mararuka nyaradiakeun tempat pangreureuhan. Gedong-gedong ngagero nataharkeun tempat ngaso. Geuning anjog ka dayeuh Bandung mah ngadon dihiyap pangagung, samalah pamustunganana mah dijajap dipangnyèwakeun beus.

Anjog tèh dibagèakeun kawas mapag pahlawan anu tas jurit tur mawa kaunggulan. Tempat anu sakitu pagegelek tèh disayagakeun lolongkrang panghareupna husus keur rombongan kuring anu laleumpang. Saban nu kalilwatan murubutkeun cipanon bari jeung sakapeung ngagalèntoran. Mun seug sarèrèa diayonan kahayangna meureun leumpang dina sakitu riabna jalma tèh teu kaur maju.

Hiji pangalaman anu moal bisa kaukur. Mangjuta-juta jiwa riung mungpulung dina tempat anu lain mistina pikeun ngumpulkeun mangjuta-juta jiwa. Marakè papakèan anu mèh saruwa pada-pada bodas. Jul-jol ti di ditu ti dieu, ti mangpirang sèkèsèlèr anu bèda. Tapi kabèh ngarasa sabeungkeutan dina tali Agama jeung tali nagara. Dina handapeun papayung Bhineka Tunggal Ika jeung papayung Agama. Bagja nu taya papadana. Bagja nu susah pikeun ngedalkeunana.

Taun ieu mah kuring moal milu, Sèp. teu kawas harita. Kuring moal paheuyeuk-heuyeuk leungeun deui jeung manèh sabatur-batur. Ngaleut ngeungkeuy bari ngagalindengkeun solawat. Enya lain teu hayang. Tapi kuring leuwih teu hayang ngaraheutan hatè indung bapa anu peupeujeuh ulah milu kana aksi ayeuna. Geus bèda jeung harita cenha. Rek merjuangkeun naon deui, apan nu jadi margalantaranana ogè geus ngaliwatan prakprakan hukuman. Samalah geus lila rengse nebus kasalahanana. Geuning Mama ogè ayeuna mah teu maksakeun angkat.  Saur Mama nu badè angkat mangga ari niatna kanggo nyambungkeun silaturahim mah, ulah aya paniat sèjèn. Anu henteu nya teu kedah ngaraos janten dosa sabab taya kawajiban naon-naon. Mama nyalira teu angkat margi ngaraos langkung penting aya di pasantren tinimbang kedah miang. Hampura deui, Sèp, sendal anu meunang miguraan tèh geus teu nyampak di kobong.

Bandung, Januari 2019

Catetan Pangarang: Ieu carpon èstuning imajinasi, mugia teu nguniangkeun kabendu upami seueur anu kirang sapagodos

OPAT PULUH MILIYAR

Ku Iwan M. Ridwan

Mangle No. 2715| 24 - 30 Januari 2019

Indit tèh ukur tiluan, Jupri, Juragan Ghoni, jeung asistènna, Sonaya. Si Abraf jeung Si Jansen batur satim Jupri papada pangawal mah malah diijian cuti mulang ka nagarana cenah rèk kariaan mapag taun baru di lemburna.  Padahal mah Jupri anu ngarep-ngarep mulang tèh. Manèhna sonoeun ka kulawargana, cenah budakna di lembur hayangeun meuli motor anyar bubuhan sakeudeung deui asup kuliah. Pamajikanana deuih mèh saban waktu kirining deui, kirining deui ngabèl hayang ngarèhab imahna. Majarkeun èra rèk aya sobat dalitna waktu SMA nganjang ngadon tepang sono. Merenying hatèna mah, tapi dalah dikumaha dirina ukur bisa sadrah kana putusan nu jadi dunungan. Keur mah duit wèselkeuneun ogè tacan cukup keur nedunan pamènta anak jeung pamajikanana. Diajak indit tèh atoh sabab tangtu dununganana mèrè presènan. Kitu ilaharna mun tas nyaba ka luar negeri mah sok aya buruh paleuleuwihna.

Aya nu hèmeng pikeun Jepri. Indit tèh teu dititah singkil kawas rèk nyanghareupan bisnis, teu makè jas jeung dasi. Ngan ari kaca panon  hideung mah teu welèh dibabawa keur nyinglar serab pabeubeurang di nagara deungeun. Dangdanan tèh kawas rèk ulin. Teg wè panyangka Jupri mah Juragan Ghoni tèh rèk senang-senang. Biasana ogè kitu. Jupri beuki yakin kana sangkaanana basa anu didatangan mimiti tèh kantor salah sahiji bank sèntral. Rèk naon deui ari lain nyairkeun duit mah. Rèk pelesir atawa barangbeuli kitu? Hatè Jupri noroweco.

“Nyanggakeun. Jumlahna luyu sarèng pamundut juragan,” ceuk pagawè bank dina basa Inggris.

Dunungan Jupri tèmbong seuri,  tuluy nutupan koper. Song ka Sonaya. Gap dicokot. Leungeunna nataan jumlah baris ka hareup jeung ka gigir. Dicokot sagepok tuluy dikorèhkeun tapak nyokotna. Duit anu sagepok tuluy diitung. Rada lila ngitungna sajanan ngitungna ku opat ramo anu piligenti asup kana sela-sela lambaran duit. Rèrès ngitung tuluy diteundeun deui kana tempat samèmèhna. Koper ditutup. Sonaya unggeuk ka juragan Ghoni anu tèmbong seuri. Mèmèh amitan koper tèh diasongkeun ka Jupri. Orokaya hatèna ngagebeg bakating reuwas. Duit anu sakitu lobana tèh titah dibawa ku manèhna. Sanggeus sasalaman, jung sarèrèa nangtung tuluy ngalèos ninggalkeun rohangan.

“Sabaraha ieu?” Jupri ngaharèwos ka Sonaya.

“Teu katempo duit lima ratusan?” Sonaya nèmbal pondok.

“Nyaho. Sabaraha lambar?” Jupri panasaran.

“Lima rèbu,” Sonaya nahan sorana. Beureukeuteuk seuri. 

Aya anu ngabagel dina genggerong Jupri. Duit anu cenah ukur lima ratusan, geuning aya lima rèbu lambarna. Leuheung lamun duit rupiah, pan ieu mah Euro. Lamun dirupiahkeun mah kana sabaraha puluh miliyareun. Nya rèk dibawa ka mana atuh duit saloba kitu? Hatè Jupri galècok. Manèhna tacan kèneh ngarti. Piraku teuing ka tempat hiburan mah. Biasana ogè tara ieu mèakeun duit sakitu lobana. Atuh lamun seug duit keur borah bisnis mah apanan geus tara dicairkeun jadi duit lambaran, tapi dina e-banking kari transfer nominal-na.

Pipikiran Jupri jadi kumalayang ka nu teu pararuguh. Ras ka dununganana anu kalan-kalan sok resep ngadatangan tempat-tempat hiburan. Boa enya rèk liburan. Rèk senang-senang jeung para biduan.  Jupri ngahuleng deui. Ceuk pikirna asa pamohalan ka tempat hiburan mawa duit sakitu puluh miliyar, galibna ogè ukur mèakeun puluhan atawa ratusan rèbu dolar, kawas basa indit ka Reeperbahn. Mungguh pangalaman anu moal bisa kapopohokeun keur dirina. Jupri nyaksian jalma-jalma anu kahirupanana dina wanci anu tibalik. Peuting dipakè nyorang kahirupan, ari beurang rèhè combrèk. Nyaksian hurung hèrangna tempat hiburan malam anu ngagindingan kota. Sora musik ti mimiti pop elektrik, hip hop, tepi ka rock n roll ngeungkeung piligenti. Inuman jeung fasilitas hiburan ti sajumlahing nagara aya di dinya. Rèk nu kumaha ogè aya. Samalah dirina ogè kungsi ngalanto ka Spielbudenplatz, nyaksian sajumlahing pintonan akrobat, juggling, katut sulap. Panungtungan manèhna dibawa ka Herbertstrasse anu tempatna dijaga ku petugas kawas pulisi. Mèakeun peuting anu beuki nyaring. Nyeuseupan kembang-kembang pupulasan anu saenyana ukur hampasna. Pangalaman anu moal aya duana keur dirina mah.

Inget ka lebah dinya, Jupri jadi gorèng sangka ka nu jadi dununganana. Boa-boa rèk ulin deui ka tempat sarupa kitu? Rèk mèakeun duit sakoper di tempat anu pinuh ku kasenangan dunya, anu saèstuna ukur rereged jeung gegedoh dosa. Boa aya tempat anu leuwih matak hookeun batan anu ditataan dina kalangkang panineungan Jupri.

“Tong malaweung, Jupri!” Sonaya ngagebah Jupri anu leumpangna mèh-mèhan nabrak batur sabot pasangrog dina panto lift. Koper anu dicekelna ampir-ampiran murag lamun teu gasik ditahan ku leungeun kèncana mah.

Jupri gancang nuturkeun deui Sonaya jeung dununganana. Asup ka rohang lift ngajugjug ka lantèy dasar. Sajeroning lift tèh Jupri ngaharèwos.

“Sabaraha ieu duit?”

“Duit nagara manèh mah opat puluh,” tembal Sonaya.

“Opat puluh Juta?” Jupri panasaran.

“Miliyar,” Sonaya ngaharèwos.

Panon Jupri burial buncelik kawas monyèt neureuy siki kadongdong. Bet kawas anu seuseut Jupri neureuy ciduhna. Sukuna dumadak kawas anu beurat. Leungkahna mugen sanajan panto lift geus muka deui. Lamun teu disurungkeun ku Sonaya mah kawasna bakal ngajejentul bakating hookeun.

“Kawas anu kakara mawa duit sakitu,” Sonaya ngajèwang peupeuteuyan Jupri anu seseg.

“Puguhan karèk ayeuna duit cash mah, pan biasana ogè cèk atawa rèkening,” Jupri nèmbalan bari ngagedig.

Duanana leumpang gancang nuturkeun dunungan anu muru mobil opel. Sonaya gasik mukakeun konci mobil tina rèmot dina leungeunna. Bus sarèrèa asup kana èta mobil. Kasebutna dunungan Tuan Ghoni tèh, tapi tara ieuh ngaboss, muka mobil mah ku sorangan muru panto tukang. Diukna di tengah. Korsi hareup mah apanan didiukan ku Jupri, ari Sonaya nyupiran. Cacakan pangawak awèwè, Sonaya mah parigel pisan nyupiran tèh.

Mobil kaluar ti gerbang parkir. Lèok ka kènca muru jalan ngembat. Sapanjang perjalanan hatè Jupri teu welèh galècok. Hèmeng ku duit anu sakitu lobana naha rèk dibawa ka tempat hiburan atawa ka mana? Ras deui ka nu di lembur, mun seuk èta duit enya rèk dibawa curak-curak komo deui rucah, tada teuing lebarna. Mun mah bisa dibawa kabur ka lembur, tada teuing bagjana kulawarga Jupri. Enya ceuk pikir Jupri mawa kabur duit hancengeun dosa jeung maksiat mah kaitung nyalametkeun harta. Bisa dipakè ka nu leuwih mangpaat. Ngurangan hisab nu bogana. Keur ari pasualann dirina mah, meureun kasebutna lagi maling, tapi nyalametkeun.

Lèok mobil ngènca muru ka hiji gedong jalugjug. Hotèl. Kitu idèntitas èta wangunan anu katèmbong ku Jupri. Sup tiluanana ka lobby anu pantona kaca tur muka sorangan. Tiluanana arasup tuluy nyampeurkeun receptionist. Tiluanana dibagèakeun ku salah saurang receptionist. Sonaya anu nèmbalan mah. Sajongjongan mah kawas anu keur uplek ngobrol. Ngan teu lila kituna tèh. Tiluanana tuluy nuturkeun receptionist anu ngobrol jeung Sonaya, muru lift. Bray pantona muka. Jupri jeung juragan Ghoni nuturkeun Sonaya anu masih asup mèh bareng jeung receptionist. Lift maju ka luhur. Reg dina angka 9. Pantona muka deui. Receptionist miheulaan kaluar dituturkeun ku nu tiluan ngajugjug ka salah sahiji rohangan anu di jaga ku security.

Rohangan tèh kawilang lega. Ditataan ku panon Jupri sakurilingeunana. Anu pangheulana katènjoeun tèh sajumlahing mèja makan anu korsina ukur opat-opat.  Sisi lebah katuhu mah kaca anu hordè`ngna narutup. Teu kebat nataan rohangan tèh sabab kaburu dititah diuk ku receptionist. Diuk mah dina sopa geuning lebah kènca anu can katènjo ku panon Jupri. Sopa pulas ganola aya tujuh tempat pangdiukan. Mèjana tina kai tapi dimèni. Luhureunana geus nyampak gelas kristal kosong ditutupan ku turub kertas. Gedengeun anggur hèjo.

Satutas diuk panon Jupri mimiti nataan deui tempat. Sisieun lawang asup ka èta rohangan tèh geuning aya mèja bartènder, tèmbong rapih tur harèrang kawas anu anyar mèmèrès. Jupri teu kalalanjoanan nataan èta rohangan sabab kagareuwahkeun ku juragan Ghoni anu nitah neundeun duit dina mèja hareupeun sopa.

Teu talangkè Jupri neundeun koper anu dicekelna. Sanajan geus diècagkeun panonna mah mah mencrong kèneh kana èta koper. Ras ingeteun deui ka kulawargana, budakna anu merenying hayang dipangmeulikeun motor. Pamajikanana anu geus pok deui, pok deui natanyakeun iraha rèk ngawangun imah di lembur. Ceuk pamikirna tong boroning ukur sawates kuriak gedong sigrong jeung meuli motor, meuli mobil sport ogè tangtu bisa upama èta duit dina koper jadi milikna. Atuh imah anu bisa dijieunna ogè rèk sagedè kumaha ogè tangtu kahontal, moal tepi ka mèakeun duit dina èta koper. Cita-cita manèhna anu hayang miangkeun indung bapana katut mitohana ka tanah suci tangtu bakal laksana. Hanjakal pikeun jupri èta duit tèh lain milikna sanajan dikeukeuweuk ku dirina. Tapi naha keur meuli naon atuh dununganana ngaluarkeun duit sakitu gedèna tèh, welèh manèhna teu bisa neguh. Buktina geuning teu dibawa ka tempat hiburan atawa curak-curak. Manèhna ukur dititah mawa èta duit ka hotèl anu teu pati alus keur ukuran Eropah mah, nya bisnis naon atuh juragan Ghoni tèh? Lebeng, Jupri masih poèkeun.

Sajongjongan ngalamun tèh Jupri tuluy hookeun ku jalma tiluan anu arasup ka èta rohangan. Jajaka umuran wewelasan taun nyalampeurkeun. Lalaki duaan, wanoja saurang. Papakèanana anu lalaki mah marakè jas jeung dasi ari anu awèwè makè papakèan siga-siga anu rèk rapalan. Gaun pulas bulao anu handapna ngembang eros. Ari kaluhurna semu ngètat samalah teu nepi ka nutupan puhu harigu. Nyi mojang anu lambeyna euceuy ku gincu tèh tèmbong imut ka juragan Ghoni. Tuluy sasalaman satutas jajaka duaan anu ngapingna sasalaman ka juragan Ghoni turta Sonaya katut Jupri. Hanajakalna Nyi Mojang mah teu sasalaman ka Jupri jeung Sonaya.

“Kumaha damang, tuan Ghoni?” ceuk salah saurang jajaka dina basa Inggris.

“Hade,”  juragan Ghoni ngajawab dina basa Inggris ogè.

Tuluy duanana saleuseurian kawas anu meunang kabungah. Ngan kituna tèh teu lila sabab Si Jajaka mindahkeun obrilan kana koper anu ngajugrug luhureun mèja.

“Dalapan puluh persèn kanggo ngalunasan?” pokna bari nunjuk koper.

Juragan Ghoni unggeuk, tuluy marèntahkeun Sonaya muka èta koper. Satutas dibuka koper tèh disanghareupkeun ka jajaka gedengeun Nyi Mojang. Èta jajaka tuluy mariksa jumlah duitna. Satutas yakin jumlahna luyu kana catètan dirina, Si Jajaka imut tuluy nutupkeun èta koper.

“Akur?” Juragan Ghoni ngayakinkeun. Si jajaka unggeuk. Jupri mah anu ngabandungan teu nyoara sakemèk-kemèk acan. Ukur ngembang kadu.

Tètènjoan anu leuwih matak hèlok pikeun Jupri, Si Jajaka anu gedengeun katuhu nyi mojang tèmbong ngaluarkeun sawatara kertas geus disiapkeun. Song ka juragan Ghoni bari nunjukeun lebah kertas anu kudu ditanda. Rèngsè juragan Ghoni song ka Nyi Mojang, sarwa nanda tangan. Satutas Nyi Mojang kakara salah saurang ti jajaka anu duaan anu nanda. Geus kitu maranèhna sasalaman deui.

“Mangga ayeuna mah sadayana siap-siap heula, kumargi acarana badè dikawitan sajam deui. Tuan Ghoni sarèng Nona Gisellene tiasa tatahar di palih ditu dijajap ku sobat abdi Marky. Nyonya Sonaya sarèng Tuan Jupri parantos disayogikeun ogè palih ditu,” ceuk jajaka anu nampa koper nunjuk ka kènca katuhueun rohangan.

Horèng di èta rohangan tèh aya tempat sèjèn pikeun leleson anu bisa nyaksian kaèndahan kota. Jupri salila papisah jeung dununganana tèh tèmbong huleng jentul, sakapeung digonjak ku Sonaya anu kawas geus teu ragab deui jeung manèhna.

Pikiran Jupri kawas anu keur nginget-nginget wanoja anu cikèneh aduhareupan jeung dirina. Kawas anu asa-asa. Enya hatèna galècok, nya dimana jeung iraha dirina panggih jeung èta mojang. Pikiranana kumalayang, nginget-nginget èta beungeut. Lebeng manèhna can kungsi amprok. Tapi imut èta wanoja kawas anu kungsi katènjo samèmèhna ku Jupri. Enya kungsi. Jupri kungsi neuteup èta imut dina hape Si Jansen basa rèk sararè. Si Jansen batur satimna kungsi ngasongkeun potrèt. Cenah kasengsem ku èta wanoja. Ngan hanjakal moal kabual. Teu sanggup ari kudu ngayakeun duit lima puluh miliyar mah. Ti mana boga duit sakitu. Jupri kungsi tetelepèk harita tèh, naon maksud Si Jansen nyarita kitu. Ngan teu manggih kacindekan lantaran Si Jansen teu ngajentrèkeun leuwih atra.

“Mending mandi, Jupri ngarah cenghar. Jung tuh manèh di kamar itu,” Sonaya nunjukeun kamar sèjèn.

“Juragan tèh  meuli naon?” Jupri kalah nanya.

“Naha can nyaho?”

“Naon atuh?”

“Ari tadi anu gaun bulao tèh naon?”

“Maksud?”

Minangka ngajawab tèh Sonaya ngasongkeun hapèna. Jupri gasik nampanan. Brèh potrèt anu kungsi diasongkeun ku Si Jansen harita. Percis potrèt èta anu diasongkeun tèh. Potrèt Nyi Mojang anu cikèneh adu hareupan jeung dununganana katut dirina. Potrèt nyi mojang tèmbong neuteup anteb  dina layar hapè, imutna masih kawas harita nalika diasongkeun ku Si Jansen. Ramo Jupri ngèsèrkeun potrèt sèjènna dina layar hapè. Brèh deui Nyi Mojang nu èta-èta kènèh. Dina poseu anu bèda. Leungeunna nyepengan keretas anu ditulisan Cinderella Escort. Handapeun èta potret aya tulisan dina basa Inggris “Girl sells virginity for £2.7 Million.” Leng, sirah Jupri karasaeun kawas aya anu ngenyang. Tètènjoanana ririakan kawas nènjo kica-kica anu rabeng. Les manèhna teu inget dibumi alam. Awak anu sakitu simbar dada tèh ngarumpuyuk hareupeun Sonaya anu molohok.

Panglawungan 13, Tungtung 2018

#cerpen #sunda #sastra #bahasa